Regionale Energie Strategie 1.0 vastgesteld in Regio Midden-Holland

800e blog

De gemeenteraden van Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Krimpenerwaard, Waddinxveen en Zuidplas, de Provinciale Staten van Zuid-Holland en de Algemeen Besturen van de drie betrokken Waterschappen zijn akkoord met de Regionale Energiestrategie 1.0.

Bestuurlijk voorzitter van de regio Hilde Niezen en wethouder Klimaat Gouda reageert: “Grootschalig energie opwekken in onze regio kan alleen maar wanneer we samenwerken. Met elkaar zijn we overeengekomen dat we in Midden-Holland starten met zonnepanelen op grote daken en bijvoorbeeld langs wegen. Dit is een keerpunt in ons denken en handelen als het gaat om onze energievoorziening. We zijn nog maar net begonnen… op weg naar een duurzame toekomst.”

Totstandkoming RES 1.0 in het kort

In de afgelopen maanden hebben overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecoöperaties en diverse maatschappelijke organisaties in Midden-Holland met elkaar samengewerkt aan de RES 1.0. Samen hebben zij zoekgebieden aangewezen die geschikt zijn voor het grootschalig opwekken van duurzame energie uit zon en wind. De voorkeur gaat in de regio uit naar zonnepanelen op grote daken en langs Rijks- en Provinciale wegen. Mocht dit niet genoeg elektriciteit opleveren, dan worden de opties voor windmolens langs deze wegen bekeken. Een aantal gemeenten hebben laten weten voorlopig niet voor windenergie te kiezen. Een meerderheid in de gemeenteraad van Gouda (waaronder de ChristenUnie) vindt het belangrijk dat de mogelijkheid van windenergie nadrukkelijk wel wordt meegenomen in de verdere uitwerking van de plannen.      

Hoe nu verder?

De communicatie en participatie houdt niet op. Met de vaststelling van de RES 1.0 is een start gemaakt met een jarenlang proces. De komende periode gaan de gemeenten de mogelijke locaties voor zon- en windenergie verder onderzoeken en uitwerken. Dit doen zij samen met de provincie, netbeheerders, grondeigenaren, inwoners en andere betrokken partijen. De regio vindt het belangrijk dat inwoners mee kunnen profiteren, bijvoorbeeld door ze mede-eigenaar te maken van energieprojecten.

Wat staat er in de RES 1.0?

In het overleg met alle betrokkenen is gekeken waar windmolens en zonnepanelen passen in het landschap, of het elektriciteitsnet het aan kan en of inwoners en de politiek achter deze mogelijke plekken staan. Op basis daarvan zijn zoekgebieden aangewezen. Deze zijn op de kaart (zie hierboven) ingetekend. De zoekgebieden uit RES 1.0 worden tot aan 2030 samen met de betrokken partijen en inwoners van de regio verder uitgewerkt in concrete energieprojecten.

Naast zoekgebieden voor de opwek van duurzame zonne- en windenergie bevat de RES 1.0 ook vier mogelijkheden om aardgas als bron van verwarming van gebouwen en industrie in de regio te vervangen. Aardgas is namelijk een fossiele brandstof en daarom niet duurzaam. Twee van deze vier mogelijkheden gaan uit van het gebruik van restwarmte uit de regio Rotterdam. De andere twee mogelijkheden gaan uit van andere oplossingen. In 2023 wordt de haalbaarheid en wenselijkheid opnieuw bekeken. Tegelijkertijd worden nieuwe, landelijke ontwikkelingen en technieken gevolgd zoals biogas, waterkracht, opslag van energie, waterstof en kernenergie. 

Voor diverse fracties in Gouda, waaronder de ChristenUnie, is kernenergie op basis van de huidige stand van de techniek niet bespreekbaar. Overigens is het voor onze regio ook niet echt aan de orde. Er is namelijk planologisch geen ruimte voor.

Waarom een Regionale Energiestrategie?

Nederland stopt met het gebruik van aardgas en gaat stap voor stap over naar het gebruik van schone energie en warmte. Om de opwek van deze energie in Nederland mogelijk te maken, moeten we samenwerken. Het land is daarvoor opgedeeld in 30 gebieden, RES-regio’s genoemd. In Nederland is afgesproken dat deze 30 RES-regio’s in 2030 samen 35 TWh per jaar aan hernieuwbare elektriciteit opwekken. Het gaat dan om opwek die grootschalig, weersafhankelijk en op land plaatsvindt. Iedere regio maakt een energieplan: een Regionale Energiestrategie (RES). Wij zijn de regio Midden-Holland. 

In de concept-RES voor Midden-Holland (september 2020) is de ambitie geformuleerd om 0,435 TWh (1.567 TJ) aan hernieuwbare elektriciteit, opgewekt met wind- of zonne-energie, te realiseren. Dat staat in de regio Midden-Holland gelijk aan 67 windmolens, of 544 hectare aan zonnepanelen. Dit is 1,24% van de landelijke opgave van 35 TWh. Deze 1,24% is gebaseerd op de huidige elektriciteitsvraag van de regio ten opzichte van de landelijke elektriciteitsvraag.

Moties ChristenUnie

Bij het vaststellen van de RES 1.0 konden ook moties worden ingediend en o.a. de ChristenUnie heeft diverse moties - die in de regio zijn afgestemd - ingediend.

De volgende moties zijn in Gouda door ons ingediend en aangenomen:

1. Motie Behoud van functies (28 voor 6 tegen)

In deze motie roepen we op om zorgvuldig met de locaties die als zoekgebied zijn bestempeld om te gaan. Concreet gaat het o.a. om de volgende zaken:

• In Natuur Netwerk Nederland-gebieden mag de biodiversiteit en natuurwaarden niet worden aangetast door zonnepanelen,
• zonnepanelen op weilanden mogen slechts dan worden toegepast waar het functieverlies minimaal is en wanneer grondeigenaren instemmen en er breed draagvlak is bij omwonenden.
• Niet alleen zonnepanelen neerleggen, maar meervoudig gebruik van deze locatie bevorderen.

2. Motie Recyclebaar materiaal (29 voor 5 tegen)

In het kader van de energietransitie zullen veel nieuwe materialen worden aangebracht/geplaatst ten behoeve van het opwekken van elektriciteit. Deze materialen zijn na een (groot aantal) jaren van gebruik "op" en zullen dan vervangen worden waarmee een afvalprobleem ontstaat. 

Circulariteit, zeker bij duurzaamheidsmaatregelen ten behoeve van het klimaat, is daarbij een groot goed en moet worden meegenomen in de overwegingen.

De motie roept daarom de gemeente op dat  

• er maatregelen komen die voorkomen dat gebouw- en grondeigenaren later ‘blijven zitten’ met een afvalprobleem;
• er zicht komt op duurzame afvoer en zo veel mogelijk hergebruik (waarde-behoud) van de aan te brengen materialen;
• en hiertoe een actief lobbytraject cq samenwerking te starten richting provinciale- en rijksoverheid met als doel circulariteit van energie-opwekmiddelen te stimuleren.

3. Motie systeem-efficiëntie en systeem-effectiviteit (29 voor 5 tegen)

In onze regio is in beginsel gekozen voor energieopwekking met zon.  Deze opwek is grotendeels ingetekend langs de A12 en N210, op parkeerplaatsen en grote bedrijfsdaken. Daarnaast wordt uitgegaan van een nader te bepalen hoeveelheid zon en kleinschalige wind op boerenerven. Ook wordt gekeken naar

zon op agrarische gebieden en wind langs infrastructuur.

Het is belangrijk om goed zicht te krijgen in de verschillende mogelijkheden en wat de impact daarvan - zowel technisch als financieel - is voor de netwerkbeheerders Stedin en Liander.

Daarom roept de motie op om op zo kort mogelijke termijn (uiterlijk binnen een jaar, dus voor 1 juli 2022) een impactanalyse (van met name de kosten en de ruimtelijke impact van de keuze voor zon) van de RES 1.0 uit te voeren. Daarbij dient in deze impactanalyse ook onderzocht te worden welke rol zogenaamde ‘smart-grids’ kunnen hebben in het bij elkaar brengen van vraag en aanbod en hoe dit kan worden toegepast binnen de regio Midden-Holland.