maandag 27 januari 2020

Is de jodenhaat voorbij?


Op 27 januari is op vele plaatsen in de wereld herdacht dat 75 jaar geleden Auschwitz door de Russen is bevrijd.
Deze herdenking vond ook in Gouda plaats. Zo'n 100 belangstellenden hadden zich deze avond verzameld bij het Metaheerhuis. Er werden indrukwekkende toespraken gehouden door burgemeester Pieter Verhoeve en voormalig stadsdichter Ruud Broekhuizen. 
Welkom door Anke Huisman, bestuurslid stichting Gouds Metaheerhuis
Ter afsluiting legden we allemaal een steentje op één van de 56 Stolpersteine die voor het voormalig Joods bejaardencentrum (pand bij het Metaheerhuis) in de stoep zijn geplaatst. 
De Stolpersteine vormen een soort graf voor deze mensen die nooit een graf hebben gehad.

Vaak laten bezoekers een steentje op het graf achter, ten teken dat men er is geweest en de doden heeft herdacht. De oorsprong van dit gebruik is oud en stamt mogelijk uit de oudtestamentische tijd, toen het Joodse volk een nomadisch bestaan leidde. Mensen werden begraven op de plek waar ze stierven en de graven werden gemarkeerd met hopen stenen. Soms werd de overledene op een harde grond onder een hoop stenen begraven. Om het graf in te markeren en te voorkomen dat de overledene werd opgegeten door dieren, werden er stenen op gelegd. Andere bezoekers vulden de stenen uit respect aan.

Hieronder volgen fragmenten uit de toespraken van  burgemeester Pieter Verhoeve en Ruud Broekhuizen:

Burgemeester Pieter Verhoeve

Burgemeester Pieter Verhoeve

"Op 27 januari 1944 werd Auschwitz bevrijd. Een fabriek waar systematisch 1,1 miljoen Joden zijn vermoord.
Een moordfabriek. Voor het vergassen van de slachtoffers, werden ze kaalgeschoren. Toen ik Auschwitz bezocht, heb ik het gezien. Honderden bossen haar, alsof ze net naar de kapper werden geweest. De Duitsers maakten er tentdoek van. Een moordfabriek met mensen als grondstof. (..)

Auschwitz. Met Duitse precisie kwamen de treinen aan. Stipt op tijd. Voor de treinkaartjes van de NS en de DB hadden de Joden zelf betaald. Niets wees bij aankomst op hun lot. Er stonden vriendelijke barakken, met gordijntjes en geraniums.
De moeder van de schrijver Arnon Grunberg zat ook in zo’n trein. Met haar eigen moeder. Wanneer je links uitstapte, werd je direct vergast. Wanneer je naar rechts liep, mocht je gaan werken in het arbeidskamp. Of andersom. De tragiek van het toeval. (..)

In 1942 werd in een villa in de buurt van Berlijn, aan de Wanssee, besloten tot een ‘Eindoplossing’.
‘Zullen we ze steriliseren?’
‘Nee, ook dat duurt te lang.’
‘Met v
ergassing en verbranding kunnen duizenden eenheden per dag worden verwerkt’.
Aldus geschiedde. De helft van de deelnemers aan deze conferentie was overigens gepromoveerd of zelfs hoogleraar.
Zo werden ook in Gouda Joodse burgers opgeroepen zich te melden op het station. Uiteraard werkten de NSB-burgemeester en de plaatselijke politie mee. Binnen een paar jaar werden 388 jongens en meiden, mannen en vrouwen, opa’s en oma’s afgevoerd en vermoord. Het is goed dat premier Rutte gisteren excuses aanbood voor het feit dat ook de Nederlandse autoriteiten deze praktijken uitvoerden. Dat geldt evenzo de Goudse autoriteiten van toen. Met als gevolg dat mensen van hier massaal werden vermoord. (..)



Is de Holocaust iets van toen? Is de Jodenhaat voorbij?
Nee. Het kwade is ook in ons nabij. Het uitsluiten van anderen gebeurt ook vandaag volop. 

Ook nu zijn er Joodse Gouwenaars die lastiggevallen worden. In december 2019 verscheen een aangrijpend interview met David en Miriam uit Gouda in ‘Joods Nu’. David is in 2016 zwaar mishandeld en uitgescholden terwijl hij een Gouds cafe bezocht. De daders zijn in hoger beroep vrijgesproken. De verbrijzelde heup en het bebloedde gezicht zijn genezen. De geestelijke wond schrijnt.
Mag ik u oproepen elkaar lief te hebben? Zoals in de Psalmen staat. Het liedboek van Israël. ‘Wijk af van het kwaad, doe het goede, zoek de vrede en jaag die na.’ Hoe kun je totalitaire ideologie voorkomen? Filosofe Hanna Arendt: ‘Ga op visite bij de gedachten van anderen. Koester diversiteit.’ (..)

‘Mama was links uitgestapt. Ik rechts. Ik was 17 jaar en vroeg of ik naar mijn moeder mocht. ‘Nein’ zei de kampbewaarder. Mijn moeder liep weg. Het zou de laatste keer zijn dat ik ze zag. Mama was 41 jaar toen ze vergast werd."


Ruud Broekhuizen
Ruud Broekhuizen

"Het verhaal van Abraham is het verhaal van een man die ik ontmoet in het bos waar hij zijn eigen monument heeft opgericht. Een monument voor de vrouw met wie hij op 10 mei 1940 zou gaan trouwen, maar door het uitbreken van de oorlog op die dag kwam het nooit tot een huwelijk. Sterker nog, de aanstaande vrouw van Abraham, Golda, zou de oorlog niet overleven. Abraham wel. En al 80 jaar lang komt Abraham naar zijn monument in het bos, naar de plek waar ze zouden gaan trouwen. Om aan zijn Golda te denken.

Ik tref hem daar op een moment dat Abraham uit frustratie tegen de bomen in het bos staat te schoppen en de frustratie  uitschreeuwt. Die frustratie deed Donald denken aan het verdriet van zijn eigen vader die zich al die tijd afvroeg: waarom heb ik de oorlog overleefd en zoveel anderen niet. 
En daarmee staat het verhaal van Abraham voor het verhaal van zoveel Joodse mensen. Hij draagt niet voor niets deze naam. 

Abraham probeert na de oorlog zijn leven weer op te bouwen. Probeert ook weer de liefde te vinden, maar trouwen met de zus van Golda, omdat zij zijn verhaal zo goed kent en ‘ach het is een mooie lieve vrouw’, is niet genoeg voor een leven lang bestendige liefde. Het is het verhaal van zoveel Joodse mensen die na de oorlog hebben gezocht naar wat liefde is als je geschiedenis wordt getekend door de ultieme haat. Te worden gehaat om wie je bent. Om hoe je bent geboren. 
 
Soesja Citroen noemt de namen van omgekomen joden uit Gouda
Abraham probeert de geschiedenis nog enig recht te doen. Hij gaat rechten studeren, de advocatuur in, en probeert iedereen die heeft bijgedragen aan de dood van zijn Golda te vervolgen en te laten boeten. Maar hij ontdekt dat een leven geleidt door wraak en haat zo in zijn lichaam gaat zitten dat hij er letterlijk ziek van wordt. Want een oorlog is niet recht te zetten door er zelf één te voeren. Hij komt tot het inzicht dat het misschien anders kan: hij trekt langs scholen om daar voorlichting te geven over Jodenhaat, Jodenvervolging, anti-semitisme en vreemdelingehaat. Dat wordt de missie voor de rest van zijn leven. 

De frustratie van Abraham die ik zie als ik hem ontmoet is de frustratie van het nu: ondanks zijn voorlichting op scholen lijkt er nog maar weinig veranderd. 

In 1938 waren er honderdduizenden joden op de vlucht in Europa. In Frankrijk werd dat jaar voor het eerst een Europese top gehouden. Bijna alle Europese landen verzamelden zich in Evian en daar werd de vraag gesteld wie deze Joodse vluchtelingen zou opvangen. Geen enkel Europees land stak zijn vinger op. De argumenten van de landen om dat niet te doen: 
-Ze zijn een bedreiging voor onze cultuur, voor onze normen en waarden en bedreigen zo de saamhorigheid van onze samenleving
-Je weet niet wat je in huis haalt, misschien zitten er criminelen tussen
-Straks stelen ze onze banen, pikken ze onze huizen in.
-Er gaat een aanzuigende werking vanuit: laat je er 1 binnen dan willen ze allemaal van ons profiteren. 

Het zijn dezelfde argumenten die wij, 82 jaar later, gebruiken om de vluchtelingen vanuit Syrië, Afghanistan, Eritrea de toegang ontzeggen tot het Westen. En ze met tienduizenden in erbarmelijke omstandigheden in kampen in Bosnië, Servië, Slovenië, Bulgarije, Griekenland laten zitten. 
Het zijn dezelfde reflexen, dezelfde denkpatronen, dezelfde angsten. 
En daarom moeten we het blijven zeggen. Tegen elkaar. Aan de keukentafel, in de raadszaal, in de Tweede Kamer, waar dan ook. 
Maar vooral tegen elkaar. 

Pak een steen en blijf vertellen
Hoe gemakkelijk licht weer donker wordt
Als we een mens blijven verstoten
Omdat we denken dat hij er niet bij hoort

Pak een steen en kijk mij in de ogen
Met deze steen laat ik je zien
Dat ieder steentje een mens is
En ieder mens een steentje bovendien

En als we met zoveel stenen zijn
Zijn we met z’n allen in staat
Om te bouwen aan een toekomst
Een toekomst zonder haat." 

Kaddisj door Donald Pagrach, bestuurslid Gouds Metaheerhuis

steentjes bij de 56 Stolpersteine



woensdag 22 januari 2020

Holocaust herdenking in Gouda

Bevrijding Auschwitz op 27 januari 1945
Op maandag 27 januari is het 75 jaar geleden dat het concentratiekamp Auschwitz door het Russische
Rode leger werd bevrijd. Wereldwijd worden op deze dag de slachtoffers van de Holocaust herdacht. 
In Gouda organiseert de Stichting Gouds Metaheerhuis in samenwerking met Libertum een intieme
ceremonie bij het Metaheerhuis.

De sobere herdenking zal plaatsvinden bij het Metaheerhuis, dat vroeger een lijkenhuis was en gelegen was aan de achterzijde van het joodse rusthuis aan de Oosthaven.

In de Tweede Wereldoorlog werden de inwoners van dit rusthuis gedeporteerd naar Westerbork. De meesten van hen werden vervolgens vermoord in Sobibor, maar ook in Auschwitz, Bergen Belsen en in andere kampen. Twee van de gevangenen zijn omgekomen in Westerbork.

Herdenking

De herdenking bij het Metaheerhuis in Gouda is op 27 januari van 20.00 - 20.30. Adres: Oosthaven 30

Burgmeester Pieter Verhoeve onderstreept het belang van deze herdenking: “Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn 388 Goudse Joden vermoord. Op 27 januari 1945 werd Auschwitz bevrijd. De Holocaust bleek miljoenen slachtoffers te hebben gemaakt. De verschrikkingen die het gevolg waren van het antisemitisme in Europa mogen we niet vergeten en we moeten ervoor waken dat het nooit meer gebeurt. Gouda wil tolerant, gastvrij en veilig zijn voor iedereen.”



Programma

Welkom door Anke Huisman, bestuurslid stichting Gouds Metaheerhuis

Overdenking door burgemeester Pieter Verhoeve

Noemen 10 namen door Soesja Citroen

Voordracht door Ruud Broekhuizen

Kaddisj door Donald Pagrach, bestuurslid Gouds Metaheerhuis

Bij een bezoek aan een Joodse begraafplaats is het gebruikelijk een steentje neer te leggen bij het graf
dat is bezocht. Na afloop van de ceremonie worden steentjes uitgedeeld om neer te leggen bij de 56
Stolpersteine die voor het voormalig Joods bejaardencentrum in de stoep zijn geplaatst. 
De Stolpersteine vormen een soort graf voor deze mensen die nooit een graf hebben gehad.


Belangstellenden die de herdenking willen bijwonen kunnen zich aanmelden bij info@goudsmetaheerhuis.nl




zaterdag 18 januari 2020

Wanneer krijg ik nou eindelijk eens glasvezel?


Al lange tijd rommelt het in Gouda rond de aanleg van glasvezel en het is nog steeds niet voor iedereen duidelijk wat ze nu kunnen verwachten. Intussen is  Deltafiber ("Ga voor glasvezel") in ieder geval op diverse locaties in Gouda aan de slag gegaan met de aanleg van glasvezel en gaat Rekam in samenwerking met KPN en GlasDraad in 2020 ook glasvezel aanleggen.

Overlast

Samen met D66 en CDA hebben we diverse pogingen gedaan om vanuit de gemeente deze partijen te "dwingen" om die aanleg gezamenlijk te laten doen, maar dat is niet gelukt. Beide partijen gaan hun eigen weg en de straten zullen op veel plekken in Gouda dus 2x open gaan.  

Overigens geeft Rekam in een brief aan dat ze blijven kijken naar manieren om de aanleg van het netwerk zoveel mogelijk te combineren met de werkzaamheden van "Ga voor glasvezel". Een positief signaal! Het is te hopen dat die bereidheid van beide kanten er zal zijn als Rekam vanaf maart 2020 aan de slag gaat, al zal het voor sommige wijken dan al te laat zijn.

Graafwerkzaamheden

De communicatie vanuit Deltafiber, die o.a. het bedrijf APK inschakelt voor de aanleg, is summier, waardoor de bewoners nogal eens worden "verrast" als opeens er graafwerkzaamheden worden verricht of de straat wordt opengebroken voor de aanleg van glasvezel. Daarbij wordt de straat niet altijd netjes hersteld, wat terecht weer ongenoegen geeft bij bewoners. 


Ook is het een wat vreemd gezicht als de glasvezel (gratis) tot aan de gevel wordt aangelegd. Ik hoop niet dat dit een veel gezien beeld in Gouda wordt...

Een bewoner mailde mij: "Wij zijn een beetje overvallen door het bedrijf APK die de glasvezel gaan aanleggen. Van hen hebben we wel een brief ontvangen maar daarin stond niet dat ze officieel toestemming hebben van de gemeente Gouda. We hadden graag van te voren even persoonlijk  bericht van de gemeente gehad dat dit bedrijf toestemming heeft.  Wel is er iets op de website te lezen. Maar het is een beetje het paard achter de wagen spannen. Zeker na de ontstane glasvezeloorlog en de vele bedrijven waar je steeds door benaderd werd." 


Wat zijn de nu concrete plannen? 

Deltafiber en de gemeente Gouda hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend voor het aanleggen van glasvezel in de wijken Goverwelle, Plaswijck en Bloemendaal. Die vergunning is in augustus 2019 afgegeven. Onlangs is ook aan KPN vergunning verleend om glasvezel aan te leggen in de wijk Korte Akkeren. 

In de wijken Westergouwe en Middenwillens ligt al een glasvezelnetwerk. 

Bewoners in Goverwelle, Plaswijck en Bloemendaal ontvangen een brief van de aannemers van Deltafiber over de werkzaamheden. Dit zijn: Volker Wessel telecom voor de wijken Plaswijck en Bloemendaal en APK Telecom voor de wijk Goverwelle. De werkzaamheden worden in opdracht van Deltafiber Nederland BV uitgevoerd onder projectnaam Ga voor Glasvezel. 
Bewoners in Korte Akkeren en Binnenstad ontvangen een brief van de aannemer van KPN over de werkzaamheden. De aannemers is: Volker Wessel telecom. De werkzaamheden worden in opdracht van KPN NetwerkNL uitgevoerd onder projectnaam telfort.nl/bijnaglasvezel. 
De meest recente planning van Deltafiber voor Bloemendaal en Plaswijck / "Ga voor glasvezel"
De meest recente planning van Deltafiber voor Goverwelle / "Ga voor glasvezel"


Rekam gaat aan de slag in de wijken Bloemendaal, Plaswijck (maart 2020) en Goverwelle (augustus 2020).



Duidelijk is dat de aanleg minder snel gaat dan aanvankelijk gedacht en ik ben heel benieuwd wanneer de beide aanbieders bij ons in Goverwelle in de straat nu echt aan de slag gaan. Ik blijf het proces kritisch volgen.



zaterdag 11 januari 2020

Gouwenaars moeten minder mopperen!


Foto: Gemeente Gouda

De laatste jaren organiseerde de gemeente Gouda - vanuit bezuinigingsgedachte - geen Nieuwjaarsbijeenkomst. Onze nieuwe burgemeester Pieter Verhoeve vond dat maar niets en gaf bij zijn installatie aan dit weer te willen gaan organiseren. Hij wilde dit doen samen met een school en koos daarvoor MBO Rijnland. Vervolgens is er hard gewerkt aan de organisatie van deze bijeenkomst en op 10 januari jl. vond deze bijeenkomst plaats. 



MBO Rijnland had enorm haar best gedaan om er een mooie bijeenkomst van te maken en dat is ze prima gelukt. De ruim 200 aanwezigen ontbrak het aan niets en we werden maar liefst zo'n 45 minuten beziggehouden met toespraken en een gedicht van de Goudse stadsdichter.


Kinderburgemeester Talitha Schaddelee wenst iedereen een sprankelend 2020 toe!

Burgemeester Pieter Verhoeve had een boeiende toespraak en ik wil graag een aantal passages met jullie delen:

Doe het niet


Voor het eerst in jaren is er in Gouda weer een nieuwjaarsontmoeting. Ik was er vooraf nog wel gewaarschuwd door een bekend columniste: ‘Doe het niet’.
Ik ben dankbaar voor uw komst. Mooi dat er vanmiddag meer dan 200 honderd Gouwenaars gekomen zijn om elkaar het beste toe te wensen. Uit alle lagen van de bevolking. Gouda
wordt sterker van informele ontmoetingen. Samenbinding. En een stukje zelfbewustheid. Zoals ik zei bij mijn installatie: Gouda mag meer kapsones hebben.

Minder mopperen

"Mopperen is heel Hollands. Een collectieve mentaliteit die al sinds de middeleeuwen in onze lage Landen hangt. We zijn decentraal. Iedereen praat overal over mee. Hier praten we recht voor zijn raap. Al eeuwenlang. En mopperen we graag.
Ik zet er graag iets naast. Nederland is fantastisch georganiseerd. Een van de meest gelukkige, veilige en economisch sterke landen ter wereld. 



Een terugblik en een vooruitblik

Er werd feest gevierd. Denk aan 100 jaar ONA. Ontspanning na Arbeid. De voetbalclub in Korte Akkeren, het Westergouwe van de jaren dertig. 

De buurtvaders in diezelfde wijk vierden dat ze 20 jaar bestaan. Gefeliciteerd. 

Zoals we opnieuw trots werden op onze Chocoladefabriek als best bezochte bieb in heel Nederland.

Minder inbraken

In 2019 daalde het aantal inbraken opnieuw. Van 639 in 2016 naar 275 afgelopen jaar. Een daling van 57%. Nog steeds is het aantal te hoog én het gaat de goede kant op. Op het gebied van openbare orde en veiligheid was het sowieso een divers jaar. In mei en juni teisterden jonge daders onze goede stad met autobranden. Gelukkig heeft dit tot aanhoudingen geleid. Het is een divers beeld. 

Gouda vuurwerkvrij

De jaarwisseling is ontspannen verlopen met nauwelijks schade aan gemeentelijke eigendommen. Dat laat onverlet dat ik met de gemeenteraad in gesprek wil hoe we de jaarwisseling veiliger en milieuvriendelijker kunnen maken. Het is absurd dat oud en nieuw inmiddels het evenement is met het hoogste risicoprofiel. Wat mij betreft wordt Gouda op termijn goeddeels vuurwerkvrij.

Onze stadsverjaardag komt dichterbij. Volgend jaar juli start de viering van Gouda 750 jaar. We krijgen, wat zeg ik: we hebben er énorm veel zin in onze vierdagen te vieren.
De drugsindustrie is diep doorgedrongen in de samenleving. Het is ingewikkeld geworden. Burgemeesters sluiten panden; de GGD controleert drugs op festivals. De gemeente brengt gebruik en handel opnieuw in kaart. Met college en raad gaan we in gesprek hoe we, onder meer via een nieuwe APV, ongewenst gedrag beter gaan aanpakken.

Gouda is ondernemend. Met Campus Gouda en ondernemers wordt een actieprogramma uitgerold.

Gouda is een onderwijsstad. Komend jaar wordt ons onderwijshuisvestingsprogramma vernieuwd. Goede leerplek voor onze scholieren.

Cheese Experience

Gouda is gastvrij. Wethouder Van Vugt is terecht trots op de ruim 1 miljoen bezoekers afgelopen jaar. Het Cheese-experience gaat open. Toegangspoort naar de regio, naar Cheese-valley.

Wethouder Dijkstra is trots op het nieuwe buurtservicecentrum aan de Lekkenburg. In de loop van dit jaar gaan daar de deuren van verduurzaamd vastgoed open. Onder één dak vinden we daar de GGD, het sociaal team en een uitleenpunt van de bibliotheek. Geweldig.

Heel Holland zakt. Gouda ook. Toch zijn we een stevige stad. Wethouder Niezen stuurt eind deze maand het Kaderplan Bodemdaling naar de raad. Het college is voornemens verkeersknelpunten aan te passen én groen toe te voegen.

Is dit geen wenkend perspectief?

Inclusie

Gouda is een tolerante stad. Al eeuwenlang. Tegelijkertijd zien we ook hier dat tegenstellingen toenemen. Ik spreek soms mensen die hun mond vol hebben van inclusie. Prima vanzelf. Daarmee bedoelen ze echter vooral begrip en inclusie voor en van hun eigen achterban. Inclusie betekent volgens mij dat ieders mening mee doet.

Minder mopperen

Polarisatie is een handenbinder geworden. Boze boeren, bouwers en biologen: Gouda heeft ermee te maken. Het zou me een lief ding waard zijn als we komend jaar iets minderen gaan mopperen op de ander en meer gaan opperen. 

2020 is begonnen. We wensen elkaar een prachtig jaar toe. Wat mij betreft: minder mopperen, meer opperen. Kom met ideeën. Doe wat oppers doen in de aannemerij: sjouw en bouw een beetje mee aan je eigen leefomgeving.
Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder. Zoals Paulus in Romeinen 10 zegt: ‘Hebt elkaar hartelijk lief.’
Ik wens u een gelukkig, gezond en gezegend nieuw jaar toe.

Dank u wel!

Pieter Verhoeve, burgemeester