De doden zijn verstopt

In 2014 heb ik al eens aandacht gevraagd op mijn blog voor de graven in de St.-Janskerk in Gouda. 
Bij het herstel van de fundamenten onder de pilaren van het koor zijn diverse grafkelders tevoorschijn gekomen, met als meest bijzonder vondst het graf van de familie Rietveld.

Publiekstrekker

De verantwoordelijken voor het herstel van deze prachtige kerk hebben er niet voor gekozen - ondanks mijn pleidooi die door meerderen werd gesteund - om één of meerdere graven zichtbaar te laten blijven.

Naar mijn mening zou dit echt een publiekstrekker kunnen zijn, omdat die grafkelders een prachtig stuk historie zijn en het zichtbaar laten blijven hiervan echt een toegevoegde waarde biedt aan deze prachtige kerk.

Melchior Gerard van Rietveld was tussen 1672 en 1700 bestuurder in Gouda. Hij was dijkgraaf bij het Hoogheemraadschap, regent in het Goudse bestuur en vanaf 1695 burgemeester van Gouda. Hij overleed in 1700 en ligt in de St.-Janskerk begraven, samen met zijn twee zoons, zijn vrouw en twee dochters.

Plastic kratje

Deze week was ik in Brugge en het viel me op dat in twee kerken op een prachtige manier oude graven in de kerk zichtbaar zijn gemaakt en het was voor mij wederom een teleurstelling dat in de St.-Janskerk niet voor het zichtbaar laten blijven is gekozen. Met het bericht dat het Hofje van Jongkind (voorlopig?) niet wordt hersteld, zijn dit in mijn ogen twee gemiste kansen om Gouda historisch gezien nieuwe impulsen te geven. 

Nu zijn de botten van de familie Van Rietveld, die eerst in een grafkelder lagen, in een plastic kratje gedaan en moeten ze de nieuwe grafruimte delen met meerdere stadsgenoten...

In een nieuwe grafkelder zijn in totaal vijftig overleden Gouwenaars ondergebracht middels kratjes en dat is het dan. Alle herinneringen aan wat zichtbaar is geweest zijn daarmee onder de grond verdwenen en aan het oog onttrokken.

Brugge

In Brugge hebben ze een ander keuze gemaakt in een tweetal kerken en daarmee delen ze een stuk bijzondere geschiedenis met de vele bezoekers die jaarlijks deze kerken bezoeken.

In de Onze Lieve Vrouwekerk aan de voet van het hoogaltaar zijn onder de praalgraven van Maria van Bourgondië en en haar vader Karel de Stoute, drie graven blootgelegd die rijk beschilderd zijn.

De loden kist in een van de graven (zichtbaar opgesteld) bergt het gebeente van Maria van Bourgondië die in 1482 in Brugge overleed. Een inscriptie duidt aan dat het hart van haar zoon Filips de Schone, vader van Karel V, geborgen is in een apart loden doosje.

Ook in de Sint Salvatorskathedraal zijn diverse (rijk versierde) graven zichtbaar gemaakt.

Ofschoon ik niet op de hoogte ben van alle overwegingen die tot het besluit van het niet zichtbaar laten blijven van de graven in de St.-Janskerk op de hoogte ben, hebben de financiën ongetwijfeld een rol gespeeld. Met dat besluit is wel een bijzonder stuk historie met de botten onder de grond verdwenen.. Jammer!

Help, wat moet ik met het referendum over Oekraïne?

Op 6 april mogen we voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis onze stem uitbrengen in een raadgevend referendum. Onderwerp: het associatieverdrag met Oekraïne. 
Hieronder staat nuttige informatie over wat u moet weten om woensdag een goede keuze te kunnen maken.

Referendum?

Voor het eerst in de geschiedenis mag u als Nederlandse kiezer uw stem uitbrengen in een ‘raadgevend referendum’ dat tot stand is gekomen uit een burgerinitiatief.

Burgers kunnen een raadgevend referendum aanvragen dankzij de Wet raadgevend referendum (Wrr) die sinds juli 2015 van kracht is. Voorwaarde is wel dat 300.000 handtekeningen worden verzameld.

Waarover stemt u?

Actiegroep GeenPeil, een samenwerking tussen website GeenStijl en Burgercomité-EU en Forum voor Democratie, was de eerste die een referendum aanvroeg en direct met succes. De groep haalde 427.939 geldige handtekeningen op.

De initiatiefnemers kozen ervoor om de wet die het associatieakkoord dat de EU sloot met Oekraïne goedkeurt, ter discussie te stellen. De vraag op het stembiljet luidt:

Bent u voor of tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne?

Wat staat er in dat associatieakkoord?

Het grootste deel van het verdrag gaat over economische samenwerking. Oekraïne belooft in het verdrag dat het zijn handelswetgeving in de komende tien jaar gelijktrekt aan die van de Europese Unie (EU). De bedoeling is dat er uiteindelijk een vrijhandelszone wordt gecreëerd.

Maar er gaan ook 17 pagina’s over politiek. De EU heeft er nooit een geheim van gemaakt dat het Oekraïne graag uit de invloedssfeer van Rusland wil halen. Dit verdrag is daar een belangrijk onderdeel van. Naast een verbeterde economische band wil de EU ook een ‘politieke’ associatie met Oekraïne aangaan. Dit wordt door velen, ook in Brussel, beschouwd als een opstapje naar een toekomstig EU-lidmaatschap.

Het verdrag bevat ook bepalingen over samenwerking op het gebied van buitenland-, veiligheids- en defensiebeleid en over financiële steun waarmee de EU wil bijdragen aan de Oekraïense inspanningen op het gebied van economische hervormingen.

Ook zijn er afspraken gemaakt over mensenrechten- en anti-corruptiebeleid in Oekraïne.

Zulke associatieverdragen heeft de EU al met veel meer landen afgesloten, waaronder kandidaat-lidstaten, potentiële kandidaat-lidstaten en voormalige koloniën van de EU-lidstaten. Zo zijn er associatieverdragen met bijvoorbeeld Noorwegen en IJsland, maar ook met Egypte, Israël en veel landen in Afrika.

Niet zomaar een verdrag dus?

Dat het niet zomaar om een verdrag gaat, zoals Nederland ook sluit met landen als IJsland, geeft het kabinet zelf toe. In de Memorie van Toelichting bij de goedkeuringswet schrijft het kabinet dat het hier om ‘het meest verstrekkende en diepgaande associatieakkoord’ betreft ‘dat werd getekend tussen de EU en een derde land’.

Overigens, de initiatiefnemers zelf hebben in een interview met NRC aangegeven dat het ze niet te doen is om Oekraïne, maar toch vooral om het bewerkstelligen van een ‘Nexit’.  In die zin kan dit referendum dus ook worden beschouwd als een motie van wantrouwen tegen de EU.

Ja-kamp versus Nee-kamp

De afgelopen dagen is er een heuse discussie op gang gekomen in aanloop naar het referendum. Het debat aan de nee-zijde wordt gevoerd door de initiatiefnemers van GeenPeil, het Burgercomité EU en het Forum voor Democratie. Zij noemen het associatieverdrag een stapje in de richting van een EU-lidmaatschap en zeggen dat het verdrag veel Nederlands belastinggeld zal kosten.

Aan de Ja-zijde zitten onder meer regeringspartijen PvdA en VVD en oppositiepartijen D66 en ChristenUnie.

De voorstanders benadrukken dat het verdrag goed is voor de handel tussen Oekraïne en Nederland en een manier om de Russische invloed in Oekraïne te verminderen.

Hoe staat het er nu voor?

Uit een nieuwe peiling van TNS/Nipo, in handen van Elsevier, blijkt dat de tegenstanders van het akkoord hun voorsprong steeds verder uitbreiden: 54 procent is tegen het verdrag, 36 procent is voor, en 10 procent twijfelt nog.

Ook belangrijk is de kiesdrempel van 30 procent: als de opkomst lager is, dan wordt de uitslag ongeldig verklaard. Volgens de peiling is 32 procent van de kiesgerechtigden van plan te gaan stemmen.

Wat vindt Elsevier?

Wat gebeurt er met de uitkomsten van het referendum?

Als de meerderheid van de kiezers in het referendum tegen de nieuwe wet stemt én de opkomst hoger is dan dertig procent, dan moet de regering de wet – en dus het verdrag – opnieuw in overweging nemen en eventueel opnieuw voorleggen aan het parlement. De overheid bepaalt dan opnieuw of het achter het verdrag staat.

Is de opkomst lager dan dertig procent of stemt de meerderheid voor de wet, dan treedt de wet in werking en kan het verdrag worden gesloten. Het verdrag zal in werking treden zodra alle andere EU-landen het verdrag ook goedgekeurd hebben.

Wat vindt de ChristenUnie van het raadgevend referendum als instrument?

Hoewel de ChristenUnie mensen aanspoort om bij elke gelegenheid die zich voordoet haar stem uit te brengen, was de ChristenUnie geen voorstander van de introductie van een raadgevend referendum. Een volksvertegenwoordiger moet zonder bezwaar kunnen stemmen in het parlement en een raadgevend referendum ‘belast’ een volksvertegenwoordiger met een ‘moment-peiling’ onder het volk. Tegelijkertijd is de ChristenUnie van mening dat bij een overdracht van nationale soevereiniteit aan de EU of bij een inperking van democratische bevoegdheden van het nationale parlement sprake zou moeten zijn van een zware toets met een hoge drempel. In dergelijke gevallen kan een raadgevend referendum een dergelijke drempel zijn.

Wat vindt de ChristenUnie van het associatieverdrag?

De ChristenUnie heeft ingestemd met de goedkeuring van het associatieverdrag met Oekraïne omdat goede betrekkingen met landen die grenzen aan de EU belangrijk zijn. De ChristenUnie ziet graag dat Oekraïne als buurland meer gericht wordt op de EU. Daarom hebben we ingestemd met een verdrag dat de samenwerking tussen de EU en Oekraïne op meerdere vlakken verbetert. Dan gaat het niet alleen om economische en politieke samenwerking, maar om ondersteuning op het gebied van mensenrechten- en anti-corruptiebeleid. Op deze manier is er sprake van een win-win situatie die de stabiliteit aan de oostgrenzen van de EU moet verbeteren.

Wil de ChristenUnie dat Oekraïne ook lid wordt van de EU?

Nee, de ChristenUnie ziet het associatieverdrag met Oekraïne nadrukkelijk níet als een stap in de richting van een EU-lidmaatschap. Toetreding van Oekraïne tot de EU is niet aan de orde, dit staat ook niet in het verdrag. 

Het is nu zaak om pas op de plaats te maken met de uitbreiding van de EU. Alleen lopende onderhandelingen met een aantal landen op de Balkan, zoals Albanië, Macedonië, Montenegro en Servië kunnen worden voortgezet. 

Deze landen kunnen alleen toetreden als ze aan de strenge toetredingsvoorwaarden voldoen. De ChristenUnie wil geen nieuwe onderhandelingen starten met andere landen. 

Dus voor Oekraïne geldt: samenwerking ja, toetreding nee

Adviseert de ChristenUnie mij om te gaan stemmen bij het referendum?

Ja, de ChristenUnie vindt het belangrijk dat burgers gebruik maken van hun stemrecht, ook bij referenda.

Wat adviseert de ChristenUnie mij om te stemmen?

De ChristenUnie is zelf vóór het associatieverdrag met Oekraïne onder het motto ‘samenwerking JA, toetreding NEE’.



Met dank aan Elsevier en ChristenUnie

De waarheid over Hofje van Jongkind

Op 1 april schreef ik een enthousiaste blog over het voorgenomen herstel van het Hofje van Jongkind. Er volgde diverse positieve reacties en dat was logisch. Want het zou inderdaad fantastisch zijn als dit hofje wordt hersteld. 

De datum van deze blog was echter belangrijk, want het hofje zal helaas niet worden hersteld.

In mijn blog op 1 april schreef ik hoe het in mijn ogen had moeten gaan, maar de werkelijkheid is helaas anders omdat het college en de Omgevingsdienst Midden-Holland zich verschuilen achter formele regels. Vele malen heb ik aangedrongen op creativiteit, maar het heeft niet mogen baten.

De werkelijkheid is dat het pand gedeeltelijk wordt hersteld en dat deze werkzaamheden uiterlijk 1 juli 2016 gereed zullen moeten zijn. 

Daarbij zal het achterste deel van de benedenverdieping, waar de muren van de oorspronkelijke hofjes staan, niet in ere worden hersteld, maar als opslagruimtes worden gebruikt. 

Hieronder geef ik een deel van de reactie van het college weer op vragen die wij over het herstel hebben gesteld:

Opslagfunctie

“Het gebruik van de hofjes zal na dit herstelplan hoofdzakelijk beperkt blijven tot opslagfunctie ten behoeve van de winkels. Het herstel van de oorspronkelijke situatie is, hoewel dit hier wellicht gewenst is, niet afdwingbaar. Indien een eigenaar bereid is dit wél te doen, dan behoort dit zeker tot de mogelijkheden en zal dit door de monumentenadviseurs op deskundige wijze worden begeleid. (..)

Reconstructie van of restauratie naar de oorspronkelijke toestand is niet verplicht,

De oorspronkelijke situatie en historisch jongere periodes zijn in principe gelijkwaardig,

Kenmerkende bouwsporen of onderdelen blijven behouden en zichtbaar.”

Is herstel nog mogelijk?

“Dit plan gaat uit van behoud van alle monumentale waarden. De wijzigingen hebben betrekking op het op dit moment door de eigenaar gewenste gebruik. Op deze wijze wordt één grote winkel getransformeerd naar drie kleinere. Mocht in de toekomst een andere gebruikssituatie ontstaan, dan is het altijd mogelijk om en meer passende functie te creëren. In het meest gunstige geval zouden de voormalige hofjeswoningen weer als zodanig in gebruik kunnen worden genomen. Het ligt echter niet binnen de mogelijkheden van Gemeente of ODMH om dit af te dwingen. Onze invloed is beperkt tot het behoud van de waardevolle elementen in monumenten.”

Ook het poortje kan later alsnog worden geplaatst: “Hiermee is in zoverre rekening gehouden dat de mogelijkheid om de “oorspronkelijke perceel indeling” in de toekomst te herstellen volledig in tact blijft, zonder daarbij schade aan het monument te veroorzaken.”

Helaas zal dus het Hofje van Jongkind de komende jaren niet worden hersteld en het is nog maar de vraag of dit in de toekomst ooit nog gaat gebeuren. Een gemiste kans!

AD, 31 maart 2016

Hofje van Jongkind is gered!

In mei 2013 stond het bestemmingsplan Binnenstad Oost op de agenda en de fractie van de ChristenUnie heeft dat moment benut om aandacht te vragen voor het voormalig pand van Firma Van der Goes in de Zeugstraat dat nu al weer jaren leegstaat en nog restanten bevat van een oud hofje, Het Hofje van Jongkind! 

De binnenplaats van dit pand is nu bedekt met een plat plastic dak en de woningen die om de binnenplaats liggen, zijn leeg en dienen als opslag.

Het pand is op dit moment in handen van een Utrechts ontwikkelingsmaatschappij en het zou heel mooi zijn als het hofje weer in ere wordt hersteld. Dat laatste lijkt nu te gaan lukken!

Concreet plan

Op dit moment ligt er een concreet plan om het pand te gaan herstellen en er drie kleine winkels in te gaan vestigen. Het is een goede zaak dat de gevel grondig wordt aangepakt, want het pand ziet er nu werkelijk niet uit.

Het plan voorzag echter niet in het herstel van hofjes en daarmee dreigde een historische kans verloren te gaan...

Onze fractie heeft er daarom opnieuw bij het college op aangedrongen om niet alleen de gevel en de bovenverdiepingen te herstellen, maar ook de hofjes zelf.

Last onder dwangsom

Bij inspectie op 12 januari 2015 is door de ODMH geconstateerd dat er bij dit pand sprake is van een ernstige situatie die ingrijpen rechtvaardigt. De ODMH heeft op 14 april 2015 daarom een aanschrijving met last onder dwangsom laten uitgaan op alles wat verband houdt met ernstig achterstallig onderhoud. Dit betreft het gehele pand (!) inclusief de bovenwoningen en de eerste verdieping van het hofje (inclusief kappen, daken en buitengevels). De eigenaar van het pand is op basis daarvan verplicht om uiterlijk 1 juli 2016 al het achterstallig onderhoud weg te werken. Als het achterstallig onderhoud is weggewerkt komt de volgende fase aanbod: herstel van de toegang naar de hofjes en het gaan realiseren van twee kleine winkels links en rechts van het pand. De toegangspoort die nu nog bij de museumtuin van het Verzetsmuseum staat zal weer in de gevel worden geplaatst.

Verwarring

Aanvankelijk leek het erop dat de eigenaar alleen de bovenverdiepingen en de voorgevel moest opknappen, maar navraag leerde dat ook de beneden verdieping inclusief de hofjes moeten worden hersteld. Het college ziet de huidige situatie, waarin sprake is van ernstige verwaarlozing van dit pand, een unieke kans om het herstel af te dwingen en heeft – mede door ons aandringen – uiteindelijk doortastend opgetreden richting de eigenaar.

Herstel

De monumenteninspecteurs van de Omgevingsdienst (ODMH) zorgen ervoor dat dit werk volgens de omgevingsvergunning wordt uitgevoerd en dat de onderdelen met monumentale waarde volgens de oorspronkelijke tekeningen worden hersteld. Ook zullen onderdelen van het pand moeten worden vervangen, waaronder de zinken dakgoten en dakpannen. Panlatten en tengels worden nagezien en waar nodig vernieuwd en/of opnieuw vastgenageld. Enkele spanten, muurplaten en gordingen zullen in verband met houtrot hersteld worden. Het voeg- en metselwerk in de gevels zal ook nagezien en waar nodig hersteld worden.

Het is bijzonder verheugend dat naar verwachting eind 2016 Gouda er weer een prachtig hofje bij heeft!