Onrust over zero-emissiezone in de binnenstad van Gouda

Op 6 februari was er een Informatiebijeenkomst in het Huis van de Stad over de Zero-emissiezone Stadslogistiek (ZES) in Gouda. Concreet gaat het over de binnenstad binnen de singels waar vanaf 1-1-2025 gefaseerd tot aan 1-1-2030 uitsluitend bestelauto’s en vrachtauto’s worden toegelaten die elektrisch zijn.

 

Gouda gaat samen met 28 andere gemeenten dit beleid uitvoeren om een flinke reductie te krijgen in de uitstoot van CO2 dat door het verkeer wordt veroorzaakt.

Op 1-1-2025 geldt de maatregel voor alle nieuwe bestelauto’s en vrachtauto’s. Bestaande bestelauto’s en vrachtauto’s mogen - afhankelijk van de emissieklasse - nog enkele jaren de binnenstad in.

Daarnaast gelden diverse vrijstellingen, waaronder auto’s ouder dan 40 jaar en rolstoel toegankelijke voertuigen.

Tevens zijn er ontheffingsmogelijkheden en geldt er een hardheidsclausule voor situaties die niet zijn voorzien.

 

De SBG en Gouda Onderneemt snappen dat er op het gebied van duurzaamheid stappen moeten worden gezet, maar hadden graag eerst nog overleg met de gemeente Gouda gehad – zoals ook was toegezegd - alvorens de stukken naar buiten gingen, zodat deze input bij de besluitvorming in het college had kunnen worden meegenomen. Nu kunnen we enkel nog een zienswijze indienen.

 

Korte invoeringsperiode

 

Verder hebben we grote moeite met een invoeringsperiode van 5 jaar omdat veel auto’s van ondernemers een lange afschrijvingsduur hebben en recent aangeschafte vrachtauto’s en bestelauto’s versneld moeten worden afgeschreven, aangezien in 2030 alleen nog elektrische auto’s voor ondernemers zijn toegestaan. We hebben erop aangedrongen om de termijn te verlengen tot 2032 voor recent aangeschafte auto’s om de economische schade zoveel mogelijk te beperken.

 

Tijdens de Informatiebijeenkomst noemde een ondernemer een concreet voorbeeld: hij had in 2021 een nieuwe vrachtauto besteld. Vervolgens is deze in 2023 geleverd en wordt de auto nu aangepast voor zijn bedrijf en kan de auto in augustus 2024 de weg op. Als hij deze auto maar tot 2030 kan afschrijven is dat voor hem een flinke schadepost en moet hij daarnaast een auto wegdoen die nog lang niet technisch is afgeschreven.

 

De ambulante handel (markt) was ruim vertegenwoordigd en kaartte dit probleem ook nadrukkelijk aan. In het overleg deze week met het college zal door hen worden gepleit voor een verlengde periode tot 2032.

Vraagtekens

 

De politiek heeft als grote wens om een wezenlijke bijdrage te leveren aan de CO2-reductie door het verkeer en dat is een nobel streven. De vraag is alleen of de gekozen route zoveel gaat opleveren. Binnen de singels vindt op bepaalde tijden laden en lossen plaats en wordt er regelmatig gewerkt door aannemers, timmerlieden etc.  Die laatste groep komt dan vaak vroeg in de morgen en verlaat de binnenstad weer aan het einde van de dag. 

 

De meeste verkeersbewegingen en vervuiling vinden plaats over de singels om de binnenstad heen. Met name in de ochtend- en avondspits is er veel verkeer en bijvoorbeeld ook op zaterdag op de Kleiwegbrug richting de parkeergarage vanwege het nog ontbreken van een goed parkeerverwijssysteem. Het is dus maar zeer de vraag hoeveel CO2 winst deze maatregel concreet oplevert. En of die (geringe?) winst opweegt tegen de economische schade die de ondernemers wordt berokkend. 

 

Gaat er überhaupt een 0-meting plaatsvinden om over een aantal jaar het effect te meten, voordat in 2030 (of mogelijk 2032) alle ontheffingen worden opgeheven? 

 

Het lijkt veel verstandiger om aan te sluiten bij landelijke ontwikkelingen die het maken van duurzame (vracht)auto’s stimuleert er zijn zelfs internationale afspraken gemaakt: tijdens de klimaattop in Glasgow sprak Nederland met andere landen de ambitie uit dat vanaf 2040 alle nieuwe vrachtwagens elektrisch moeten rijden. Op dit moment is minder dan 1 procent van de Nederlandse vrachtwagens elektrisch. En in 2050 is de ambitie dat alle vrachtwagens die nog op benzine of diesel rijden ook moeten zijn vervangen voor duurzamere vrachtwagens. 

 

Gouda en de andere 28 steden lopen dus wel heel erg voor op wat op macroniveau aan ontwikkelingen zijn. Het zou daarom een goede zaak zijn als de maatregelen worden afgezwakt en er meer tijd wordt gegeven voor deze transitie. Dan is ook de kans groter dat er voldoende laadpalen zijn om de vrachtauto’s te kunnen opladen en wordt voorkomen dat bedrijven dieselgeneratoren moeten gaan aanschaffen om hun wagenpark met elektrische voertuigen te kunnen opladen…

 

Onvrede

 

Tijdens de Informatiebijeenkomst kwamen allerlei bezwaren naar voren die het college nog het nodige huiswerk geeft en hopelijk ook tot het inzicht laat komen dat de huidige invoer periode te kort is en er gewoon meer tijd nodig is.

 

Een ondernemer stelde een vraag over de ijsbaan die wel is toegestaan en gebruik maakt van diesel aggregaten. Wethouder Michel Klijmij-van der Laan reageerde hierop met het verhaal dat je mensen ook hun plezier moet gunnen en ze er geen subsidie in stoppen. Dit landde niet echt fijn bij de aanwezige ondernemers.

 

De transitie gaat uit van de bereidheid van ondernemers om in deze transitie mee te gaan, maar we vergeten dat er ook ondernemers zijn, zoals installateurs en aannemers, die genoeg werk hebben en straks gewoon een kosten baten plaatje gaan maken. Als de investering in een nieuwe auto te veel geld gaat kosten, laten ze hun (mogelijke) klanten in de binnenstad gewoon zitten en richten ze zich op andere klanten. Ze laten zich niet dwingen om te moeten investeren.

 

Ook heel vreemd is als een ondernemer een plug-in hybride auto rijdt. Dan geldt er een overgangstermijn tot 2030, terwijl de auto in de binnenstad volledig elektrisch rijdt. Hier zou je echt een langere ontheffing voor moeten geven, zeker als de auto onlangs is aangeschaft.

 

Daarnaast geven ondernemers uit de ambulante handel aan dat het onbegrijpelijk is dat bewoners met vervuilende (diesel)auto’s de binnenstad mogen inrijden, terwijl zij - die economisch (sterk) afhankelijk zijn van de binnenstad - wel aan strenge regels worden onderworpen. Dit valt in hun ogen gewoon niet uit te leggen. Gevolg kan zijn dat ondernemers besluiten de binnenstad te gaan verlaten om allerlei kosten te besparen en dat is wel het laatste wat de binnenstad van Gouda kan gebruiken.

Heroverweging

 

Na de Informatieavond is me duidelijk geworden dat minder CO2 uitstoot absoluut een goed streven is, maar de maatregelen die worden voorgesteld iets van willekeur hebben, mogelijk nauwelijks effect hebben en een forse economische impact hebben op ondernemers in de binnenstad met mogelijk oplopende leegstand.

Het zou de Gemeente Gouda sieren als ze nog een keer goed naar de voorgenomen besluitvorming kijkt en veel meer ruimte gaat geven aan ondernemers om op een redelijke manier te kunnen blijven ondernemen en ze niet het kind van de rekening laat worden van duurzame ambities.